ADB có một danh mục đầu tư rộng gồm các dự án đầu tư cấp nước và nước thải trong các quốc gia thành viên đang phát triển (DMC) của mình ở Châu Á và Thái Bình Dương. Với kinh nghiệm hàng thập kỷ về thiết kế và thực hiện các dự án này, ADB đã bắt tay vào phát triển một công cụ dựa trên máy tính để đánh giá năng lượng của các dự án quản lý nước thải và cấp nước đô thị được gọi là Công cụ sàng lọc để đánh giá năng lượng của các dự án (STEEP). STEEP là một hướng dẫn tham khảo miễn phí trên nền tảng Excel có thể được sử dụng để đánh giá hệ thống và xác định các khu vực tiềm năng để tiết kiệm năng lượng sử dụng trong các dự án công trình cấp nước và nước thải hiện có hoặc đã lên kế hoạch.

Đối với Chuyên gia Phát triển Đô thị, Alexandra Conroy và Chuyên gia Đấu thầu Cao cấp, Stephane Bessadi, việc áp dụng STEEP tại các địa điểm dự án ở CHND Trung Hoa và Georgia không chỉ tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng mà còn giảm tác động khí hậu đối với các công ty cấp nước. “Sáng kiến STEEP bắt đầu khi chúng tôi tập trung vào hỗ trợ năng lực vận hành và bảo trì trong Ban SDCC. Có thể thấy rõ rằng một trong những vấn đề quan trọng đối với các công ty cấp nước là quản lý chi phí lâu dài của họ và giải quyết tốt hơn các tình huống và chi phí hoặc đầu tư ngoài kế hoạch.”

“STEEP cung cấp cho người dùng khả năng đánh giá mức chi tiêu năng lượng trong tương lai và đưa ra các đề xuất về cách tối ưu hóa và giảm thiểu. Quan trọng hơn, vì năng lượng thường đến từ các nguồn hóa thạch ở các nước đang phát triển, STEEP ảnh hưởng trực tiếp đến tác động khí hậu bằng cách giảm mức sử dụng năng lượng của các công ty cấp nước. Nó cũng phù hợp với Chiến lược lớn hơn của ADB tới năm 2030.” - Alexandra Conroy, Chuyên gia phát triển đô thị, Ban Nước và Phát triển đô thị, Vụ Nam Á, chia sẻ

Ở Georgia, STEEP được tập trung áp dụng cho các dự án cung cấp nước uống ở một số thành phố được xác định. Công cụ tính toán rằng lượng tiêu thụ điện có thể giảm xuống 30%-50% bằng cách áp dụng các phương pháp đơn giản.

Thực hiện những biện pháp này sẽ giảm thiểu chi tiêu điện năng trong ngắn hạn - trung hạn. Chi phí vận hành cũng sẽ giảm do chi phí giảm. Thực tế cho thấy rằng, ngay cả trong bối cảnh thu nhập thấp, những khoản tiết kiệm này sẽ giúp cải thiện đáng kể được tình hình. 

Đối với CHND Trung Hoa, STEEP đã được áp dụng cho các nhà máy xử lý nước thải ở các thành phố lớn ở các tỉnh khác nhau. Bằng cách sử dụng công cụ và cách tiếp cận STEEP, cây trồng tiêu thụ ít năng lượng hơn trong khi vẫn giữ nguyên mức chăm sóc. Công cụ này đã giúp thiết lập các hành động vận hành mới để đạt được mức giảm tiêu thụ năng lượng khoảng 30% – 50%.

“Điều thú vị ở đây là có hai trường hợp khác nhau”, Stephane Bessadi, Chuyên gia đấu thầu cao cấp, Ban Đấu thầu 2, Vụ đấu thầu, danh mục đầu tư và quản lý tài chính cho hay. “Ở Georgia, năng lực địa phương đang được nâng cao. Ở CHND Trung Hoa, năng lực của nhà vận hành đã cao hơn nhiều. Điều này cho thấy công cụ đã có thể sử dụng ở các hoàn cảnh khác nhau.” 

Tại sao lại dùng công cụ sàng lọc để đánh giá năng lượng dự án?

Giải pháp tiết kiệm năng lượng. Công cụ sàng lọc sáng tạo của ADB để Đánh giá năng lượng của các Dự án cho phép giám sát mức tiêu thụ năng lượng nhằm thúc đẩy hiệu quả và giảm tác động của khí hậu, và có thể thích ứng nhiều hoàn cảnh – bằng chứng là nó đã thành công ở CHND Trung Hoa và Georgia (ảnh của ADB)  

STEEP dễ sử dụng. Đánh giá mức tiêu thụ năng lượng không phức tạp như bạn nghĩ. Vì STEEP là một công cụ dựa vào Excel nên nó thân thiện và dễ sử dụng. 

STEEP có thể tuỳ chỉnh. STEEP là một công cụ kỹ thuật số sử dụng các chỉ số để tổng hợp dữ liệu. Mặc dù công cụ này dựa trên Excel để tăng khả năng tiếp cận, có thể cân nhắc sử dụng các phiên bản nâng cao hơn với đầu vào dữ liệu tự động hoặc các phát triển kỹ thuật số phức tạp hơn. Nó cũng có thể được điều chỉnh cho các lĩnh vực khác nhau. 

STEEP có tiềm năng sử dụng cho hợp tác công tư và khu vực tư nhân. Nó có thể phù hợp với các phương thức khác nhau của ADB, chẳng hạn như cho vay dựa trên kết quả. Mức tiêu thụ năng lượng có thể được sử dụng rộng rãi hơn như một chỉ số mục tiêu cho các dự án nước và nước thải, để khuyến khích các công ty giảm tiêu thụ năng lượng.

STEEP phù hợp với Hiệp định Paris và chương trình nghị sự về biến đổi khí hậu. Công cụ này ngày càng phù hợp với Hiệp định Paris và chương trình nghị sự về biến đổi khí hậu, cũng như khả năng chống chịu COVID-19. Hiện đang tập trung nhiều vào việc cải thiện xử lý nước và nước thải, và một số quy trình xử lý như vậy tiêu tốn nhiều năng lượng. Điều này làm cho việc tiêu thụ năng lượng liên quan nhiều hơn đến chi phí vận hành cho các công ty cấp nước. 

Các bài học được rút ra

Đảm bảo sự tin dùng có thể là một thử thách. Đảm bảo sự tin dùng phụ thuộc vào mức độ tiếp nhận của một bên liên quan về việc áp dụng các giải pháp mới vào hoạt động của họ. Đội dự án ADB đang rất bận rộn, vì vậy việc sử dụng một công cụ mới có thể cảm giác giống như tăng thêm nhiệm vụ. Các đội dự án đã thúc đẩy áp dụng công cụ này bằng cách tổ chức các buổi chia sẻ kiến thức nội bộ và thể hiện những lợi ích của việc sử dụng nó. Các cơ quan chính phủ và các công ty cũng hoạt động nhộn nhịp. Điều quan trọng là phải nhấn mạnh những ưu điểm của công cụ này, ví dụ như là có thể tiết kiệm được tài chính do tiết kiệm năng lượng, nhưng để tuyên truyền và chứng minh vẫn là một thách thức. 

Các ngân hàng phát triển cần chứng minh bằng hành động. Dù có nhiều nhiệt tình với việc giảm phát thải carbon nhưng các ngân hàng phát triển lớn như ADB đôi khi vẫn chưa có đủ sự thay đổi. Điều này có thể được thực hiện bằng cách thay đổi từng bước cách mọi thứ được xử lý. Đặt việc sàng lọc năng lượng lên hàng đầu trong quá trình phát triển dự án là điều quan trọng. Nhiều hành động giảm thiểu carbon dioxide có thể được thực hiện một cách đơn giản và dễ dàng. Ví dụ, STEEP có thể được sử dụng ở giai đoạn lập kế hoạch đấu thầu chiến lược khi các gói thầu khác nhau được xác định để đảm bảo đấu thầu trong tương lai đã cân nhắc đến tính bền vững về tài chính và tác động của biến đổi khí hậu.

Tinh thần đồng đội là điều cần thiết. Loại sáng kiến này có thể đạt được thông qua làm việc theo nhóm. Tại mỗi thời điểm trong quá trình, các đầu vào khác nhau của các thành viên trong nhóm đều rất hữu ích.