Sáng 19/9, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp tiếp đón và làm việc cùng các lãnh đạo JICA Việt Nam. Hai bên đã có những trao đổi quan trọng về các dự án Quản lý nước Bến Tre (JICA3) và Cải thiện hệ thống thủy lợi các tỉnh ven biển Đồng bằng sông Cửu Long (JICA5).

Về dự án JICA3, Bộ NN-PTNT đã trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh chủ trương đầu tư với phương án cắt giảm quy mô dự án đảm bảo đủ nguồn vốn vay để thực hiện và được Bộ KH- ĐT chủ trì thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Đến nay, Bộ NN-PTNT vẫn đang chờ văn bản báo cáo kết quả thẩm định của Bộ KH-ĐT.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp, Bộ KH-ĐT hiện đang đề nghị Bộ NN-PTNT phối hợp làm báo cáo giải thích về lý do tăng tổng mức đầu tư nhưng giảm quy mô. Lãnh đạo Bộ NN-PTNT cho biết, Bộ sẽ chịu trách nhiệm về vấn đề này và cam kết trình Thủ tướng trong tháng 9/2024.  

Sau khi được Thủ tướng Chính phủ quyết định chỉnh chủ trương đầu tư dự án, Bộ NN-PTNT sẽ hoàn thiện ngay các thủ tục pháp lý theo quy định để sớm khởi công các cống ngăn mặn thuộc dự án JICA3 (An Hóa, Thủ Cửu, Bến Tre, Cái Quao), hướng đến mục tiêu trong năm nay có thể bắt đầu đấu thầu dự án.

Về dự án Cải thiện hệ thống thủy lợi các tỉnh ven biển Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu (JICA5), đến nay, dự án đang được thực hiện rất thuận lợi. Sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề xuất dự án JICA5 vào tháng 4/2024, Thủ tướng đã bố trí vốn Chuẩn bị Nghiên cứu tiền khả thi trong tháng 8/2024.

Hiện dự án JICA5 mới đang trong giai đoạn chuẩn bị chủ trương đầu tư, tuy nhiên một số vướng mắc dự báo có thể ảnh hưởng đến tiến độ triển khai như quy trình chuẩn bị dự án ODA có nhiều giai đoạn, mất nhiều thời gian; nội dung dự án đồng thời vừa phải đáp ứng các quy định trong nước về đầu tư công, quản lý dự án xây dựng, đồng thời đáp ứng tiêu chí kỹ thuật, chính sách an toàn theo quy định của nhà tài trợ có thể làm kéo dài thời gian hoàn chỉnh cũng như thẩm định, phê duyệt các tài liệu dự án.

Vì vậy, Bộ NN-PTNT dự kiến sẽ trình Nghiên cứu tiền khả thi để Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 8/2025 và dự kiến sẽ phê duyệt dự án đầu tư vào tháng 3/2026. Ngoài ra, Bộ NN-PTNT đề nghị Chính phủ Nhật Bản cam kết cung cấp vốn ODA ngay sau khi có chủ trương đầu tư.

Tại cuộc họp, bà Takebayashi Yoko, Phó trưởng đại diện JICA Việt Nam, cho biết, phía JICA Việt Nam đã luôn theo sát, yêu cầu Bộ KH-ĐT và Bộ Tài chính nhằm cố gắng đẩy nhanh tiến trình phê duyệt chủ trương dự án.

“Về dự án JICA3, phía JICA bày tỏ mong muốn có thể bắt đầu đấu thầu dự án này sớm càng tốt. Chúng tôi hy vọng có thể triển khai đấu thầu vào cuối 2025, đầu 2026 như quan điểm Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp chia sẻ. Về dự án JICA5, tôi và các cán bộ JICA Việt Nam đã đến hiện trường để có thể tổng hợp và tóm tắt về quy mô, sự cần thiết của việc đầu tư dự án này. Sau chuyến đi, chúng tôi đã tổng hợp báo cáo gửi Đại sứ quán Nhật Bản và được phía Đại sứ quán ghi nhận tầm quan trọng của JICA5. Ngoài ra, văn phòng Tokyo cũng đã nhận được báo cáo và tích cực xem xét các nội dung mà phía JICA Việt Nam đề xuất", bà Takebayashi Yoko thông tin.

Bên cạnh đó, Phó trưởng đại diện JICA Việt Nam đề nghị Bộ NN-PTNT cần bổ sung thêm thông tin để giải trình cho các cơ quan liên quan. Cụ thể: Về việc xây dựng cống của dự án tại Sóc Trăng, Bộ NN-PTNT cần chia sẻ thêm thông tin để hệ thống cống có thể kết hợp với hệ thống thủy lợi và các hạ tầng khác hoạt động hiệu quả. Phía JICA mong muốn Việt Nam sẽ cung cấp thêm thông tin về kế hoạch, quy hoạch, chương trình hành động vào phát triển tổng thể khu vực và đóng góp của dự án vào các quy hoạch này.

Thứ hai, phía JICA đề nghị Việt Nam có giải thích cụ thể và chuẩn xác về vùng ảnh hưởng của dự án. Đây là yếu tố quan trọng, JICA cần giải trình lên cơ quan chính phủ. Bên cạnh đó, Việt Nam có thể xem xét bổ sung giải trình về vấn đề ứng dụng công nghệ Nhật cho dự án.

Trả lời những đề nghị của bà Takebayashi Yoko, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cam kết sẽ có báo cáo giải trình thích hợp về tính hệ thống, hiệu quả của dự án và công nghệ. Hiện nay, Việt Nam đã có quy hoạch và sẽ sớm trao đổi lại thông tin về quy hoạch, thực hiện quy hoạch của vùng.

Vùng ảnh hưởng của dự án JICA về xây dựng cống bao gồm các khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp. Theo dự kiến ban đầu, vùng ảnh hưởng trực tiếp khoảng 200.000ha và ảnh hưởng gián tiếp dưới mức trung bình. Việt Nam sẽ sớm có báo cáo cụ thể để gửi cho phía JICA.

Về công nghệ, vật liệu và ứng dụng, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết sẽ cố gắng thực hiện tương tự dự án JICA3. Các công nghệ nổi trội của Nhật Bản sẽ được Việt Nam áp dụng vào dự án JICA5. Một số công nghệ về cửa van cũng sẽ được đưa vào áp dụng bởi các vùng của dự án JICA5 là nước sông. Điểm dự kiến làm cống Gành Hào đang có vấn đề về dòng hải lưu và có thể gây sạt lở lớn. Vì vậy, phía Việt Nam sẽ đặc biệt lưu ý đến vấn đề này.

Mục tiêu của dự án JICA5 không chỉ ngăn mặn mà còn thực hiện nhiệm vụ chuyển nước ngọt về phía nam tỉnh Cà Mau. Cùng với JICA5, Việt Nam hiện đang có một số dự án chuyển nước ngọt khác về Cà Mau tại thành phố Cần Thơ.